Tα φυτά γύρω μας- Φραγκοσυκιά

Η φραγκοσυκιά είναι ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα φυτά του μυκονιάτικου τοπίου. Όπου κι αν στρέψει κανείς το βλέμμα του, ειδικά σε πιο απομακρυσμένες περιοχές του νησιού, θα δει τις χαρακτηριστικές πράσινες «λεπίδες» της να ξεπροβάλλουν μέσα από τη γη, να στέκονται ανάμεσα στα ξηρά ξερολιθικά χωράφια και να πλαισιώνουν τα κατάλευκα σπίτια των Κυκλάδων.

Αν και σήμερα θεωρείται αναπόσπαστο κομμάτι της Μυκόνου, η ιστορία της ξεκινά πολύ μακριά — στο κεντρικό Μεξικό. Από εκεί εξαπλώθηκε στη Μεσοαμερική και αργότερα ταξίδεψε μέχρι την Ευρώπη. Λέγεται ότι έφτασε στη Μεσόγειο μετά τα ταξίδια του Χριστόφορου Κολόμβου, ενώ στη συνέχεια εξαπλώθηκε εντυπωσιακά γρήγορα. Στα ελληνικά νησιά, και ειδικά στη Μύκονο, προσαρμόστηκε άριστα χάρη στο ξηρό, ηλιόλουστο κλίμα.

Η φραγκοσυκιά (Opuntia ficus-indica) ανήκει στους κάκτους και αποτελεί ένα είδος εξαιρετικά ανθεκτικό. Με τον ξεχωριστό φωτοσυνθετικό μηχανισμό της μπορεί να αποθηκεύει διοξείδιο του άνθρακα τη νύχτα, μειώνοντας έτσι την απώλεια νερού — κάτι που της επιτρέπει να ευδοκιμεί ακόμη και στους άνυδρους λόφους της Μυκόνου. Δεν είναι τυχαίο ότι συχνά φυτεύεται ως φυσικός «φράχτης» γύρω από παλιά κτήματα, αλλά και ως προστατευτική ζώνη απέναντι στη φωτιά, καθώς οι χυμώδεις βλαστοί της αντιστέκονται στις υψηλές θερμοκρασίες.

Την άνοιξη και το καλοκαίρι η φραγκοσυκιά πλημμυρίζει με μεγάλα, εντυπωσιακά άνθη που σχηματίζονται πάνω στα «πτερύγια» της. Απ’ αυτά προκύπτουν οι αγαπημένοι καρποί, τα φραγκόσυκα, τα οποία ωριμάζουν σιγά-σιγά και παίρνουν χρώματα που κυμαίνονται από πράσινο και κίτρινο μέχρι βαθύ κόκκινο. Στη Μύκονο τα συναντάμε σχεδόν παντού∙ στις άκρες των δρόμων, ανάμεσα στα ξερολιθικά τοπία, ακόμη και μέσα σε χωράφια που μένουν ακαλλιέργητα.

Οι καρποί τους, γλυκοί και δροσεροί, αποτελούν μια αυθεντική καλοκαιρινή εμπειρία. Αφού καθαριστούν σωστά, μπορούν να καταναλωθούν κρύοι — μια μικρή «έκρηξη» γεύσης που θυμίζει καλοκαίρι σε κυκλαδίτικο νησί.

Σήμερα η φραγκοσυκιά δεν είναι απλώς ένα ανθεκτικό φυτό· είναι ένα άτυπο σύμβολο της Μυκόνου. Με την ιδιαίτερη μορφή και την αυθόρμητη ανάπτυξή της, δένει αρμονικά με το Κυκλαδίτικο τοπίο, προσθέτοντας χρώμα, υφή και μια νότα άγριας ομορφιάς στο νησί των ανέμων. Είναι από εκείνα τα στοιχεία που, χωρίς να το καταλάβουμε, διαμορφώνουν τον χαρακτήρα και τη φυσιογνωμία του τόπου — ένα μικρό κομμάτι της αυθεντικής Μυκόνου.